حجت‌الاسلام دکتر محمدرضا جواهری

کیفیت ارتباطات حضرت فاطمه(س) و پیامبر خدا(ص) را می‌توان از روایتگری و گزارش‌دهی عایشه به دست آورد و فهمید. منهال ‌بن عمرو از عایشه دختر طلحه از عایشه دختر ابوبکر چنین نقل کرده است: «مَا رَأَیْتُ مِنَ اَلنَّاسِ أَحَداً أَشْبَهَ کَلاَماً وَ حَدِیثاً بِرَسُولِ اَللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم مِنْ فَاطِمَه. کَانَتْ إِذَا دَخَلَتْ عَلَیْهِ رَحَّبَ بِهَا، وَ قَبَّلَ یَدَیْهَا، وَ أَجْلَسَهَا فِی مَجْلِسِهِ، فَإِذَا دَخَلَ عَلَیْهَا قَامَتْ إِلَیْهِ فَرَحَّبَتْ بِهِ، وَ قَبَّلَتْ یَدَیْهِ، وَ دَخَلَتْ عَلَیْهِ فِی مَرَضِهِ فَسَارَّهَا فَبَکَتْ، ثُمَّ سَارَّهَا فَضَحِکَتْ، فَقُلْتُ: کُنْتُ أَرَی لِهَذِهِ فَضْلاً عَلَی اَلنِّسَاءِ، فَإِذَا هِیَ اِمْرَأَهُ مِنَ اَلنِّسَاءِ، فَبَیْنَمَا هِیَ تَبْکِی إِذْ ضَحِکَتْ! فَسَأَلْتُهَا فَقَالَتْ: إِنِّی [إِذَنْ] لَبَذِرَهُ ، فَلَمَّا تُوُفِّیَ رَسُولُ اَللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم ، سَأَلْتُهَا فَقَالَتْ: إِنَّهُ أَخْبَرَنِی أَنَّهُ یَمُوتُ فَبَکَیْتُ، ثُمَّ أَخْبَرَنِی أَنِّی أَوَّلُ أَهْلِهِ لُحُوقاً بِهِ فَضَحِکْتُ.» عایشه همسر رسول خدا(ص) بود و از درون زندگانی خانوادگی پیامبر باخبر بود و بارها با چشمان خویش گفتار و رفتار فاطمه و پیامبر را در ملاقات‌ها دیده بود. در این روایت حقایقی شگفت‌انگیز و بیدارگر و آموزنده وجود دارد.

شبیه‌ترین فرد در کلام و حدیث به رسول الله کیست؟ در  گزارش عایشه جمله «مَا رَأَیْتُ مِنَ اَلنَّاسِ أَحَداً أَشْبَهَ کَلاَماً وَ حَدِیثاً بِرَسُولِ اَللَّهِ صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم مِنْ فَاطِمَه» وجود دارد. بر اساس این گزارش، حضرت فاطمه(س) زبان محمد(ص) را  در کلام دارد؛ او در کلام و سخن گفتن و در بیان حدیث خدا و پیامبر خدا بی‌همتاست. عایشه در ادامه  نمونه‌ای از شباهت کلامی فاطمه(س) و پیامبر(ص) را از دیدارهای آن دو آورده است.

باید دختران و پدران جهان به دیدارهای فاطمه(س) و پیامبر(ص) روی آورند. در گزارش عایشه، شیوه برخورد پیامبر(ص) در زمان آمدن فاطمه(س) و روش برخورد فاطمه(س) در زمان آمدن پیامبر(ص) روشن می‌شود که همراه با احترام و تعظیم و تکریم است.

* رفتار پیامبر خدا(ص) در زمان آمدن فاطمه(س): پیامبر خدا در زمان آمدن فاطمه چه می‌گفت و چه می‌کرد؟ در جمله «رَحَّبَ بِهَا، وَ قَبَّلَ یَدَیْهَا، وَ أَجْلَسَهَا فِی مَجْلِسِهِ» پاسخ این پرسش وجود دارد. «رَحَبَّ» یعنی به او خوشامد گفت؛ به گرمی از او پذیرایی کرد و جا را برای او باز کرد. «قَبَّلَ یَدَیْهَا، وَ أَجْلَسَهَا فِی مَجْلِسِهِ» أدب رفتاری را آموزش می‌دهد. پیامبر پس از خوشامدگویی دستان فاطمه(س) را می‌بوسیدند. این جمله مشروعیت دستبوسی افراد خاص است؛ گرچه در اینجا معصومی دستان معصومه‌ای را می‌بوسد، اما در نگاهی دیگر، پدری دستان دخترش را بوسیده است و این رفتار باید برای خانواده‌ها الگو و در دیدارها جاری شود.

* روش برخورد فاطمه(س) در وقت آمدن پیامبر(ص): عایشه گفتار و رفتار حضرت فاطمه(س) هنگام آمدن رسول الله(ص) را نیز برای جهانیان روایت کرده است. عبارت «قَامَتْ إِلَیْهِ فَرَحَّبَتْ بِهِ، وَ قَبَّلَتْ یَدَیْهِ»؛ فاطمه(س) از جا بلند می‌شد و به پیامبر(ص) خوشامد می‌گفت و دستان پیامبر را می‌بوسید.

این روش برخورد فاطمه(س) با پیامبر خدا(ص) هم ظرفیت الگوبرداری را دارد. فاطمه آموزگار احترام دختران به پدران است. به‌پا خاستن و خوشامدگویی و دستبوسی بهترین مظاهر تکریم و تعظیم است. این گفتار و رفتار بسیار احترام‌آمیز و عزت ‌مدارانه و پرتعظیم و صمیمی، استثنایی نبوده است  و به دیدارهای با  فاصله طولانی اختصاص نداشته است؛ دیدارها  همه‌روزه بوده است و این گفتار و رفتار در هر دیداری تجلی می‌کرده و حتی در دیدارهای تکراری در یک روز نیز جاری بوده است.